Ο Πανελλήνιος Σύλλογος Προστασίας Ενοικιαστών είναι αντίθετος με τα μέτρα που ανακοίνωσε ο Πρωθυπουργός στην Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης όπως αυτά εν συνεχεία εξειδικεύτηκαν από τους αρμόδιους υπουργούς, για την αντιμετώπιση της λαίλαπας των αυξήσεων των ενοικίων.

Τα μέτρα είναι αναμφίβολα κατώτερα των περιστάσεων, άτολμα και δεν πρόκειται να επιλύσουν το τεράστιο στεγαστικό πρόβλημα που ταλανίζει την χώρα.

Ελπίζαμε ότι αυτή την φορά η κυβέρνηση θα ενσκήψει στο πραγματικό πρόβλημα των Ελλήνων Ενοικιαστών και θα περιορίσει την ασυδοσία των εκμισθωτών ασπαζόμενη το πάγιο αίτημα του Συλλόγου μας για επιβολή Ανωτάτου Επιτρεπόμενου Μισθώματος, αφού μόνον αυτό το μέτρο θα μπορούσε να ανακόψει την ανεξέλεγκτη αύξηση των ενοικίων,  αλλά τελικά οι μόνοι που έσπευσαν να πανηγυρίσουν για τα εξαγγελθέντα μέτρα, πριν καλά καλά εξαγγελθούν, είναι οι εκμισθωτές.

Μία απλή ανάλυση των μέτρων που ανακοινώθηκαν αρκεί για να πείσει και τον πλέον αισιόδοξο για την αποτυχία τους.

1)  Απαλλαγή από τον φόρο μισθωμάτων για τους εκμισθωτές που είχαν κλειστά, τουλάχιστον για τρία χρόνια τα σπίτια τους και θα τα μισθώσουν μέχρι το τέλος του 2025 ή που τα διέθεταν για βραχυχρόνιες μισθώσεις [Airbnb] και τώρα θα τα μισθώσουν σε μακροχρόνιες μισθώσεις.

Κανείς εκμισθωτής δεν κρατούσε το διαμέρισμά του κλειστό μόνο και μόνο για να μην πληρώνει φόρο. Κανείς λογικός άνθρωπός δεν επιδιώκει να μην έχει εισόδημα για να μην πληρώνει φόρο.

Η αλήθεια είναι ότι από τα σπίτια που εμφανίζονται κλειστά ένα μεγάλο ποσοστό στην πραγματικότητα νοικιάζεται χωρίς να δηλώνεται στην εφορία  και, φυσικά, χωρίς να καταβάλλεται οποιοσδήποτε φόρος. Αυτά τα σπίτια τώρα θα νοικιαστούν επισήμως με ακόμη μεγαλύτερα ενοίκια από ό,τι εισέπρατταν οι ιδιοκτήτες τους μέχρι τώρα και χωρίς να πληρώνουν φόρο και έτσι θα επιβραβευθούν οι φοροφυγάδες. Τα υπόλοιπα κλειστά σπίτια θα παραμείνουν κλειστά, είτε διότι  διότι είναι πολύ παλαιά και ακατάλληλα για οίκηση, είτε διότι ανήκουν σε πολλούς ιδιοκτήτες και δεν μπορούν να συνεννοηθούν μεταξύ τους, είτε διότι δεν υπάρχουν καν οι ιδιοκτήτες τους, αφού οι κληρονόμοι έχουν αποποιηθεί. Υπολογιζεται ότι περίπου 450.000 σπίτια βρίκονται στον αέρα λόγω αποποιήσεων. Σε κάθε περίπτωση, η συντριπτική πλειοψηφία των κλειστών σπιτιών βρίσκεται σε χωριά  ή σε μικρές πόλεις, οι οποίες δεν αντιμετωπίζουν στεγαστικό πρόβλημα. Στις μεγάλες πόλεις και στα τουριστικά μέρη, που το πρόβλημα είναι οξυμένο, δεν υπάρχουν σπίτια που να μπορούν να κατοικηθούν και να είναι κλειστά.

Οσον αφορά τις βραχυχρόνιες μισθώσεις [Airbnb] η συντριπτική πλειοψηφία των σπιτιών θα παραμείνει σε βραχυχρόνιες μισθώσεις ενώ όσα σπίτια προσφερθούν για μακροχρόνια μίσθωση θα προσφερθούν επιπλωμένα, αφού είναι ήδη επιπλωμένα και κατά συνέπεια με πολύ υψηλά μισθώματα και επομένως θα είναι ακατάλληλα για την συντριπτική πλειοψηφία των ενοικιαστών που έχουν την δική τους οικοσκευή και δεν θέλουν επιπλωμένα σπίτια ούτε βεβαίως μπορούν να ανταποκριθούν στις παράλογες απαιτήσεις των ιδιοκτητών που θα μισθώνουν τα σπίτια σαν επιπλωμένα.

2) Άτοκα δάνεια μέχρι 20.000,00 ευρώ για την επισκευή σπιτιών προκειμένου να διατεθούν στην αγορά.

Δεν ακούσαμε κάποια υποχρέωση των εκμισθωτών, που θα λάβουν άτοκα δάνεια, να εκμισθώσουν εν συνεχεία τα σπίτια τους και μάλιστα με λογικό ενοίκιο για να βοηθηθούν και οι ενοικιαστές. Είναι βέβαιο ότι η συντριπτική πλειοψηφία των εκμισθωτών θα πάρουν τα δάνεια θα επισκευάσουν τα σπίτια τους και θα τα χρησιμοποιήσουν όπως θέλουν χωρίς καμία δέσμευση, ενώ, ακόμη και αν τα προσφέρουν για μίσθωση, θα τα προσφέρουν με τέτοια μισθώματα που θα είναι αδύνατον να καταβληθούν από την συντριπτική πλειοψηφία των ενοικιαστών, αφού εκτός του υψηλού μισθώματος, το οποίο θα ζητούν οι ιδιοκτήτες, θα θέλουν να κάνουν άμεση απόσβεση για τα χρήματα, τα οποία έχουν ξοδέψει για τις επισκευές.

3) «Σπίτι μου 2», Χαμηλότοκα Δάνεια για αγορά κατοικίας από ζευγάρια μέχρι 50 ετών.

Δεν είμαστε αντίθετοι στο μέτρο αυτό, ούτε έχουμε λόγο να είμαστε αντίθετοι. Όμως το μέτρο αυτό δεν θα αποδώσει αφού με τις τιμές αγοράς να έχουν εκτοξευθεί και, με τους μισθούς καθηλωμένους σε χαμηλά επίπεδα, το όνειρο της απόκτησης ιδιόκτητης κατοικίας έστω και με χαμηλότοκο δάνειο, θα παραμείνει όνειρο για την συντριπτική πλειοψηφία των ενοικιαστών και κυρίως των νέων, που τα έσοδά τους δεν μπορούν να ανταπεξέλθουν στις δόσεις ενός δανείου, έστω και χαμηλότοκου και ασφαλώς τα ελάχιστα σπίτια, τα οποία θα αγορασθούν με το πρόγραμμα αυτό, δεν θα λύσουν το πρόβλημα των υψηλών μισθωμάτων.

Το κυριότερο όμως όλων είναι ότι τα σπίτια που θα αγορασθούν με τα χαμηλότοκα δάνεια δεν θα είναι νεόδμητα. Θα αγορασθούν παλαιά ακίνητα τα οποία ασφαλώς σήμερα είναι μισθωμένα. Είναι σαφές ότι οι νέοι αγοραστές θα αποβάλουν τους ενοικιαστές των σπιτιών που θα αγοράσουν, προκειμένου να ιδιοκατοικήσουν και επομένως αυτοί οι ενοικιαστές θα αναζητήσουν νέα κατοικία προς μίσθωση. Για τον λόγο αυτό,  δεν πρόκειται να μειωθεί η ζήτηση κατοικιών για μίσθωση, για να μειωθούν τα μισθώματα. Μολονότι, κάποιοι θα ωφεληθούν αγοράζοντας σπίτι με χαμηλότοκα δάνεια, αυτό δεν θα προσφέρει στην μείωση των ενοικίων, αφού αντίστοιχος αριθμός  ενοικιαστών  θα κληθούν να αναζητήσουν νέα κατοικία προς μίσθωση επειδή η παλαιά τους πουλήθηκε και φυσικά και αυτοί θα αντιμετωπίσουν τα εξωπραγματικά ενοίκια που ζητούνται σήμερα.

Και επειδή οι αριθμοί λένε την αλήθεια, σημειώνουμε και τα εξής:

Το σύνολο των σπιτιών στην χώρα είναι 3.949.900. Με δεδομένο ότι οι ενοικιαστές είναι το 39% του πληθυσμού απαιτούνται 1.540.461 σπίτια προς  μίσθωση.

Η κυβέρνηση ανακοινώνοντας τα μέτρα δήλωσε δια στόματος της κ.  Σοφίας Ζαχαράκη ότι με το πρόγραμμα «Σπίτι μου 1» μέχρι το τέλος του 2024 αναμένεται  να αγορασθούν 9.155 σπίτια ενώ και με το πρόγραμμα «Σπίτι μου 2» θα φθάσουν τις 20.000 σπίτια. Αν επαληθευθούν οι ως άνω αισιόδοξες προβλέψεις τα σπίτια που θα αγορασθούν θα είναι το 1,3% αυτών που χρειάζονται συνολικά οι ενοικιαστές. Λαμβανομένου υπ’ όψιν ότι αυτά τα σπίτια στην συντριπτική τους πλειοψηφία είναι νοικιασμένα όπως αναφέρουμε και ανωτέρω, γίνεται ευκόλως αντιληπτό πόσο θα προσφέρει το πρόγραμμα αυτό στην μείωση των μισθωμάτων.

4) Αύξηση 20% στην έκπτωση του ΕΝΦΙΑ στους ιδιοκτήτες που ασφαλίζουν κατοικίες για φυσικές καταστροφές.

Το μέτρο αυτό, ενώ, κατ’ αρχήν, φαίνεται σωστό είναι μόνον προς όφελος των ιδιοκτητών, μπορεί όμως να δημιουργήσει τεράστια προβλήματα στους ενοικιαστές, αφού το πιο πιθανό είναι ότι οι εκμισθωτές κατά την προσφιλή τους μέθοδο θα επιδιώξουν να μετακυλήσουν το κόστος των ασφαλίστρων στους ενοικιαστές και απλώς να ωφεληθούν την έκπτωση του ΕΝΦΙΑ, δηλαδή τελικά και αυτό θα ωθήσει τα ενοίκια σε περαιτέρω αύξηση.

5) Απαγόρευση κάθε νέας άδεια βραχυχρόνιας μίσθωσης στα 3 κεντρικά διαμερίσματα της Αθήνας για τουλάχιστον έναν χρόνο.

Το πρόβλημα των υψηλών μισθωμάτων είναι υπαρκτό σε όλη την Αττική και στις μεγαλύτερες πόλεις της χώρας. Η απαγόρευση νέων αδειών βραχυχρόνιας μίσθωσης σε τρία κεντρικά διαμερίσματα της Αθήνας ασφαλώς και δεν θα βοηθήσει στο ελάχιστο την στεγαστική κρίση ούτε θα προσφέρει νέα σπίτια στην αγορά. Μπορεί στις περιοχές αυτές να μην αφαιρεθούν για ένα έτος κάποια σπίτια από τις μακροχρόνιες μισθώσεις για να διατεθούν σε βραχυχρόνιες, αλλά στις περιοχές αυτές τα μισθώματα ήδη έχουν εκτιναχθεί σε εξωφρενικά επίπεδα σε σημείο που ελάχιστοι μπορούν να ανταπεξέλθουν και φυσικά δεν πρόκειται να δούμε κάποια μείωση λόγω της απαγόρευσης των νέων αδειών βραχυχρόνιων μισθώσεων αφού από το μέτρο αυτό δεν θα μπουν κάποια σπίτια στις μακροχρόνιες μισθώσεις.

Εν κατακλείδι, κανένα από τα μέτρα που ανακοίνωσε η κυβέρνηση δεν πρόκειται να αποδώσει αν δεν συνοδευτεί με έλεγχο στο ύψος των μισθωμάτων  ήτοι αν δεν συνοδευτεί από την επιβολή Ανώτατου Επιτρεπόμενου Μισθώματος σε όλες τις μισθώσεις κάτι που αποτελεί πάγιο αίτημα του Συλλόγου.

Είναι γεγονός ότι και στο παρελθόν ακούσαμε «ρηξικέλευθα» μέτρα για την αντιμετώπιση του στεγαστικού προβλήματατος.

Οι πρώτες παρεμβάσεις για το στεγαστικό πρόβλημα άρχισαν από το 2019, από το έτος αυτό μέχρι και σήμερα τα μισθώματα αυξήθηκαν κατά μέσο όρο 43,7%, αλλά σε πολλές περιοχές της Αθήνας της Θεσσαλονίκης και σε άλλες μεγάλες πόλεις σημείωσαν αυξήση μέχρι 60%.

Με τον νόμο 5006/2022 που ψηφίστηκε τον Δεκέμβριο του 2022, με τίτλο «Σπίτι μου – στεγαστική πολιτική για τους νέους, αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας για κοινωνική κατοικία...» και άλλες διατάξεις, θεσμοθετήθηκαν στεγαστικά προγράμματα (« Σπίτι μου» με  επιδότηση δανείου, «Κάλυψη» με επιδότηση ενοικίου, «Ανακαινίζω-Νοικιάζω» με  επιδότηση ανακαίνισης)  και ένας μηχανισμός σύμπραξης με ιδιώτες για την κατασκευή νέων κατοικιών σε οικόπεδα του δημοσίου. Τα προγράμματα αυτά μαζί με το πρόγραμμα «Εξοικονομώ-Ανακαινίζω» και την αύξηση του ορίου για την απόκτηση Golden Visa απετέλεσαν τον κορμό της “Στρατηγικής κοινωνικής στέγασης” της κυβέρνησης για την αντιμετώπιση της στεγαστικής κρίσης, όπως παρουσιάστηκε τον Σεπτέμβρη του 2022. 

Σύμφωνα με την κυβέρνηση τα μέτρα αυτά σηματοδοτούσαν την “επανεκκίνηση της στεγαστικής πολιτικής στην χώρα μετά από 12 χρόνια” με άμεσους στόχους την αύξηση της πρόσβασης των νέων (ιδίως νέων ζευγαριών) σε ιδιόκτητη στέγη και την μείωση του υψηλού κόστους στέγασης μέσω της αύξησης της προσφοράς, και μακροπρόθεσμα την άμβλυνση των στρεβλώσεων στη στεγαστική αγορά, την αντιμετώπιση του δημογραφικού προβλήματος και την οικονομική ανάπτυξη μέσω της αξιοποίησης της ακίνητης περιουσίας.

Δυο ακριβώς χρόνια μετά όχι μόνον δεν έχουν μειωθεί τα ενοίκια, όπως ήλπιζε η κυβέρνηση αλλά συνεχίζουν να αυξάνονται ραγδαία, με αποτέλεσμα από την ανακοίνωση εκείνων των μέτρων μέχρι σήμερα να έχουμε αυξήσεις σε ποσοστό τουλάχιστον 20% μεσοσταθμικά ενώ σε πολλές περιοχές οι αυξήσεις έχουν υπερβεί το 30%.

Είναι βέβαιο ότι και τα νέα μέτρα, τα οποία δεν διαφέρουν ουσιαστικά από τα προηγούμενα και κινούνται στην ίδια φιλοσοφία (εκτός της δικαίωσης των εκμισθωτών που κρατούσαν κλειστά τα σπίτια με την απαλλαγή από τον φόρο μισθωμάτων), δεν θα προσφέρουν τίποτε περισσότερο και τα μισθώματα θα συνεχίσουν να αυξάνονται και να φέρνουν τους ενοικιαστές σε τραγική πλέον θέση.

Δυστυχώς οι αριθμοί λένε μόνο την αλήθεια.